Deprem Sonrası Bina Güçlendirmesi Nasıl Yapılmalı? Nelere Dikkat edilmelidir?

Arkadaşlar Merhaba, daha önce sizlerle Binalarda Hasar Tespiti Nasıl Yapılır? başlığı altında; Binada yer alan Kolon, Kiriş ve Duvarlarda meydana gelen çatlaklar dahilinde Hasar Tespitinin Nasıl Yapıldığına dair teknik bilgiler paylaşmıştım.

Bu yazımdan ise deprem sonrası Orta Hasarlı olarak belirlenen yapılarda nasıl güçlendirme yapıldığına ve güçlendirme yapılmasına dair bilmeniz gereken bilgiler sunacağım. İlk olarak Güçlendirmenin aslında ne olduğunu ve Bina da hangi bölgeler yapılması gerektiğiyle başlayalım.

Bu yazılar sadece ön bilgilendirmedir.! Net bilgi istiyorsanız Maraş’da yıkılan yüzbinlerce yapının, yapılmasına izin veren, onay veren devlet kurumundaki insanlardan kesin bilgi alabilirsiniz. Tabi yıkılan binalara neden olan projelere, onay veren kişilerin; ne denli net bilgilere sahip olduğunu sorgularsınız umarım!!!

Güçlendirme Nedir?

Güçlendirme mevcut bir yapının daha sağlam duruma getirilmesi veya deprem gibi afetlerden dolayı hasar uğramış Temel, Kolon ve Kirişlerin; Betonarme veya Çelik sistemler kullanılarak daha sağlam duruma getirilmesi işlemidir.

Öncelik olarak Bina Temelinin mevcut durumundan başlanır ve daha sonrasında yapının ana taşıyıcı sistemi olan Kolon ve Kirişler üzerinde; Çatlak, Kırılma gibi zarar görmüş noktalar belirlenerek Statik Hesaplara uygun olarak, farklı uygulama yöntemleriyle güçlendirilmesidir.

Bina Güçlendirme Mevzuatı

Yapılar normal şartlar altında Deprem Yönetmeliğine uygun olarak Statik Hesaplar dahilinde Temel Tipleri, Kolon ve Kiriş genişlikleri ve türlerine göre yapılması gerekmektedir.

Yapılar; Deprem sonrası,

• Mevzuat ve Yönetmeliğe uygun olarak yapılmadığından dolayı
• Tarım arazilerini imar’a açıp bina dikdiklerinden dolayı
• Yönetmeliğe göre 3 katlı olması gereken binaları 5 katlı yapıp, İmar Affı kapsamında bu kaçak yapıları yasallaştırdıklarından dolayı ve
• Devlet kurumlarının, Yapı denetim Firmalarının ve Müteahhitler arasında Rüşvet ağının olmasından dolayı bu büyük depremde milyonlarca insan bedelini ödedi.!

6306 sayılı kanunun 7. maddesinin 9. fıkrası

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 7. Maddesinin 9 numaralı fıkrasında “Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır.” hükmü yer almaktaydı. Söz konusu hüküm başlangıçta riskli yapı, riskli alan, rezerv alanda yapılacak 6306 sayılı kanun kapsamındaki her türlü işlem sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar için kullanılabilecek çok geniş kapsamlı bir istisna maddesi olarak yorumlanırken daha sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı (o zamanki Maliye Bakanlığı) vergi istisnalarının sadece hak sahipleri ile yükleniciler arasındaki işlemlerde uygulanacağını belirtmiş buna uygun olarak da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmelikle benzer bir sınırlama getirilmişti.

Bakanlık uygulamalarının ve Yönetmeliklerin yasaya aykırı olamayacağı, yasayı daraltan bir yorumun ancak yasa değişikliği ile uygulanabileceği şeklindeki düşüncemizin bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanan değişiklikle uyumlu olduğunu görmekten memnuniyet duyuyoruz. Artık yasa, 7. Maddenin 9. Fıkrasındaki istisnanın hangi durumlara uygulanacağı konusunda çok daha detaylı bir açıklama getirmiş oluyor. Buna göre 6306 sayılı yasa çerçevesinde yapılacak işlemlere vergi ve harç istinasının ne şekilde uygulanacağına ilişkin anlayışımız aşağıda yer almaktadır.

Güçlendirme Nasıl Yapılır?

Açıkça söylemek gerekirse bu yazıyı Ön Bilgilendirme olarak sizlere sunuyorum. Daha önce kötü bir olay yaşadığımdan dolayı GERÇEKLERİ ANLATINCA Devletimiz burada sizlere gerçekleri anlattığımdan dolayı ve yönetimdeki kişiler bu gerçekleri sizlerin okumasını istemediğinden dolayı her şeyi açık açık yazamıyorum.

Temel Güçlendirilmesi

Temel: ilk olarak binanızdaki temel sistemini öğrenmeniz gerekmektedir. genel olarak en sağlam temel sistemi Radye Temel olarak bilinmektedir.

Tabi en iyi temel türü Radye Temel olarak sizlere söylesem de, tüm yapılarda Radye Temel kullanılması zorunlu değildir. Olay tamamen Bina’nın Statik Hesapları doğrultusunda belirlenir. Yani;

• Yapının kat yüksekliğine
• Zemin Etüdü analizlerine göre (Yumuşak zemin, Kayalık vs.)
• Sabit ve Hareketli yüklerin hesabına göre
• Deprem Bölgesi katsayısı değerleri hesaplanarak Temel Sistemi, Kolon Kalınlıkları ve Kiriş Sistemi buna göre hesaplanır.

Şuan sizlere Güçlendirme Nasıl Yapılır? başlığını versem de olayı tam olarak anlamanız için; aklıma geldikçe Güçlendirme ile ilgili aklıma gelen teknik bilgileri sizlere yazıyorum. İlk olarak Temel sisteminizi öğrenmeniz ve mevcut temel sisteminin bölgenize göre uygun olup olmadığını sorgulamanız gerekmektedir.

Örnek Temel Güçlendirmesi olarak Tekil Temel olarak inşa edilen bir yapının, görselini sizlerle paylaşıyorum.

Eğer! öncelik olarak Yukarıda sizlerle paylaştığım Tekil Temel sistemi sizin binanızda yer alıyorsa ve yapınız; bu sistem için uygun değilse Kirişli veya Radye sisteme dönüştürülerek, Temel Güçlendirmesi yapılması gerekmektedir. Daha sonra Kolon ve Kirişlerin durumuna göre uygulamalar yapılmalıdır.

Kolon Güçlendirilmesi

Kolonlar; Döşeme ve Kirişlerden üzerine gelen yükleri, temele aktaran yapı birimidir. Deprem sonrası yıkılan binaların genel sebebi bu 3’lü sistemin güçsüz olmasından kaynakladır.

Temeliniz her ne kadar sağlam olursa olsun, üzerindeki taşıyıcı sistem sağlam olsa bile hiç bir anlam ifade etmek ve bina yıkılmaları gerçekleşir.

Kolon güçlendirmesi nereye yapılır? Nasıl Yapılır? Nasıl Belirlenir?

İlk olarak sorgulamanız gereken şey Yapınızın Mimari ve Statik projesi gerçekten yönetmeliklere uygun mu? Çünkü

• Müteahhit rüşvet karşılığı 30 cm olması gereken kiriş kalınlığını 20-25 cm olarak yapmış olabilir.
• Resmiyette 3 katlı binayı 5 katlı olarak yapmış olabilir.

• Mevcut kolon üzerine delikler açılır.
• Delik içerisi hava ile temizlenerek içerisindeki toz alınır.
• Delik içerisine yapıştırıcı malzeme olan Epoksi sıkılır.
• Delikler içerine inşaat demiri sokularak donatı güçlendirmesi yapılır.
• Daha sonra kolon etrafına kalıp çakılarak, Beton Dökülür

Bu gibi durumlarda yapı içerisindeki tüm kolon ve kiriş sistemi ağının güçlendirilmesi gerekmektedir.

Kolon güçlendirilmesi ise 40 cm x 40 cm olan mevcut kolonunuz Ankraj, Epoksi sistemi ile Donatı yani inşaat demirleri kolon içerisine saplanarak 60 cm x 60 cm boyutlarına getirilmesiyle olur.